Türkiye trikota culture medeniýetiniň baýlygyna aşa baha berip bolmaz.Her sebitde özboluşly, ýerli we adaty tehnologiýalar, elde dokalan matalar we eşikler bar we Anadolynyň däp bolan taryhyny we medeniýetini alyp barýar.
Uzak taryhy bolan önümçilik bölümi we senetçilik pudagy hökmünde dokamak Anadoly baý medeniýetiniň möhüm bölegidir.Bu sungat görnüşi taryhdan öňki döwürlerden bäri bar we siwilizasiýanyň beýanydyr.Wagtyň geçmegi bilen gözleg, ewolýusiýa, şahsy tagam we bezeg ösüşi häzirki wagtda Anadolyda dürli nagyşly matalary emele getirdi.
21-nji asyrda dokma senagaty henizem bar bolsa-da, onuň önümçiligi we söwdasy esasan ösen tehnologiýa baglydyr.Fineerli nepis trikota industry pudagy Anadolyda ýaşamak üçin göreşýär.Traditionalerli däp bolan trikota technology tehnologiýasyny ýazga almak we goramak we asyl gurluş aýratynlyklaryny saklamak gaty möhümdir.
Arheologiki tapyndylara görä, Anadoly dokamak däbini müňlerçe ýyl dowam edip biler.Häzirki wagtda dokma pudagy bilen baglanyşykly başga we esasy ugur hökmünde dokamak dowam edýär.
Mysal üçin, öň dokma şäherleri diýlip atlandyrylýan Stambul, Bursa, Denizli, Gaziantep we Buldur henizem bu şahsyýeti saklaýar.Mundan başga-da, köp obalar we şäherler özboluşly dokma aýratynlyklary bilen baglanyşykly atlary saklaýarlar.Şol sebäpli Anadolynyň dokma medeniýeti sungat taryhynda möhüm orny eýeleýär.
Weerli dokma adamzat taryhynyň iň gadymy sungat görnüşleriniň biri hökmünde görkezilýär.Olaryň adaty gurluşy bar we Türkiye medeniýetiniň bir bölegi.Aňlatma görnüşi hökmünde ýerli ilatyň emosional we wizual tagamyny berýär.Dokmaçylaryň elleri we çäksiz döredijiligi bilen işlenip düzülen tehnologiýa bu matalary özboluşly edýär.
Ine, Türkiýede henizem öndürilýän ýa-da belli bolmadyk trikota types görnüşleri.Geliň, seredeliň.
Burdur nagyşly
Burduryň günorta-günbataryndaky dokma pudagynyň takmynan 300 ýyl taryhy bar, şolaryň arasynda iň meşhur matalar Ibecik mata, Dastar mata we Burdur alacas ı / reňkli)。 Buldurdaky iň gadymy senetleriň biridir.Hususan-da, dokalýan dokalan “Burdur bölejikleri” we “Burdur mata” häzirem meşhur.Häzirki wagtda G öhisar etrabynyň Ibecik obasynda birnäçe maşgala henizem “Dastar” markasy bilen trikota work işleri bilen meşgullanýar we gazanç edýär.
Boyabat tegelegi
Boýabad şarf, meýdany 1 inedördül metre barabar inçe pagta mata bolup, ýerli ilat şarf ýa-da perde hökmünde ulanylýar.Şerap-gyzyl lentalar bilen gurşalan we reňkli sapaklar bilen dokalan nagyşlar bilen bezelendir.Hijaplaryň köp görnüşi bar bolsa-da, Gara deňiz sebitindäki Boyabat obasy Dura an An Saraýd ü z ü şäheriniň golaýynda - Boyabad şarfy ýerli aýallar tarapyndan giňden ulanylýar.Mundan başga-da, şarfda dokalan her bir mowzukda dürli medeni aňlatmalar we dürli hekaýalar bar.Boyabad şarfy hem geografiki görkeziji hökmünde hasaba alyndy.
Ehram
Anadolynyň gündogaryndaky Erzurum welaýatynda öndürilen Elan tweed (ehram ýa-da ihram), inçe ýüňden tikilen aýal palto.Bu hili inçe ýüň, gaty proses arkaly tekiz gatnaw bilen dokalýar.Bar bolan ýazmaça materiallarda Eleýniň haçan dokap we ulanyp başlandygy barada takyk ýazgy ýok, ýöne 1850-nji ýyllardan bäri adamlar tarapyndan häzirki görnüşde bar we ulanylýar diýilýär.
Elan ýüň mata, altynjy we ýedinji aýda ýüňden kesilýär.Bu matanyň dokumasy näçe gowy bolsa, gymmaty şonça-da ýokarydyr.Mundan başga-da, onuň keşdesi dokamak wagtynda ýa-da soň elde ýasalýar.Bu gymmatly mata, himiki maddalary öz içine almaýandygy sebäpli, senetçiligiň ilkinji seçimine öwrüldi.Indi ol adaty ulanyşdan aýallaryň we erkekleriň eşikleri, aýal sumkalary, gapjyklary, dyzlary, erkekleriň ýelekleri, galstuklary we guşaklary ýaly dürli esbaplar bilen dürli döwrebap makalalara öwrüldi.
Hatay ýüpek
Günortadaky Hataý welaýatynyň Samandaehl, Defne we Harbiye sebitlerinde ýüpek dokamak pudagy bar.Küpek dokamak Wizantiýa döwründen bäri giňden tanalýar.Häzirki wagtda B ü y ü ka hatai ýüpek senagatyna şı K maşgalasyna eýe bolan iň uly toparlaryň biridir.
Bu ýerli dokma tehnologiýasy ini 80-100 sm bolan ýönekeý we egrilen matalary ulanýar, dokma we dokma ýüplükleri tebigy ak ýüpek sapakdan ýasalýar we matada nagyş ýok.Küpek gymmatly material bolany üçin, “sadakor” ýaly has galyň matalar, pile galyndylaryny taşlamazdan pile pyrlanmak arkaly alnan ýüpek sapakdan dokalan.Bu trikota technology tehnologiýasy bilen köýnek, düşek, guşak we beýleki eşikler hem ýasalyp bilner.
Siirt ş ş epik)
Eliepik, Türkiýanyň günbataryndaky Sirte mata.Bu mata, adatça, “shepik” (palto görnüşi) astynda geýilýän balak ýaly şal ýaly adaty eşikleri ýasamak üçin ulanylýar.Şal we shepik tutuşlygyna geçi mohairinden ýasalýar.Geçi mohair asparagus kökleri bilen örtülendir we tebigy kök boýaglary bilen reňklenýär.Önümçilik prosesinde hiç hili himiki serişdeler ulanylmaýar.Eliepikiň ini 33 sm, uzynlygy 130 - 1300 sm.Onuň matasy gyşda yssy, tomusda salkyn.Taryhyny takmynan 600 ýyl ozal gözläp tapmak mümkin.Geçi mohairini sapaklara öwrüp, şal we shepik dokamak üçin bir aý töweregi wagt gerek.Geçi ýüplüginden ýüplük almak, dokamak, ulaltmak, boýamak we çilim matalaryny almak prosesi dürli başarnyklary özleşdirmegi talap edýär, bu hem sebitde özboluşly däp bolan ussatlykdyr.
Iş wagty: Mart-08-2023