Iýul aýynda ABŞ-da esasy inflýasiýanyň sowmagy we sarp edijileriň güýçli islegi ABŞ-da bölek we egin-eşik sarp edilişiniň ýokarlanmagyny dowam etdirdi.Işçileriň girdejileriniň ýokarlanmagy we ýetmezçilik edýän zähmet bazary ABŞ-nyň ykdysadyýetine dowamly göterim derejesiniň ýokarlanmagy sebäpli çak edilýän çökgünligiň öňüni almak üçin esasy goldaw bolup durýar.
01
2023-nji ýylyň iýul aýynda ABŞ-nyň Sarp ediji bahalarynyň indeksiniň (CPI) ýyl bilen deňeşdirilende ýokarlanmagy iýun aýynda 3% -den 3,2% -e çenli ýokarlandy, bu bolsa 2022-nji ýylyň iýun aýyndan bäri ilkinji aýyň ýokarlanmagydyr;Üýtgäp durýan azyk we energiýa bahalaryny hasaba almasaň, iýul aýynda esasy CPI geçen ýyl bilen deňeşdirilende 4,7% ýokarlandy, 2021-nji ýylyň oktýabr aýyndan bäri iň pes dereje we inflýasiýa kem-kemden sowady.Şol aýda ABŞ-da bölek satuw söwdasynyň umumy mukdary 696,35 milliard ABŞ dollaryna ýetdi, aýda 0.7%, geçen ýyl bilen deňeşdirilende 3,2% ýokarlandy;Şol aýda ABŞ-da egin-eşikleriň (aýakgaplary hem goşmak bilen) bölek satuwy 25,96 milliard dollara ýetdi, aýda 1% ýokarlandy we geçen ýyl bilen deňeşdirilende 2,2% ýokarlandy.Durnukly zähmet bazary we aýlyklaryň ýokarlanmagy ABŞ-nyň ykdysadyýetine möhüm goldaw berip, Amerikanyň sarp edişini durnukly edýär.
Iýun aýynda energiýa bahalarynyň aşaklamagy Kanadanyň inflýasiýasyny 2,8% -e çenli peseltdi we 2021-nji ýylyň mart aýyndan bäri iň pes derejä ýetdi. Şol aýda Kanadada bölek satuw söwdasy geçen ýyl bilen deňeşdirilende 0.6% azaldy we aýda 0,1% ýokarlandy. aýda;Geýim önümleriniň bölek satuw söwdasy 2,77 milliard dollar (takmynan 2,04 milliard dollar) boldy, aýda 1,2 göterim azaldy we ýyl bilen deňeşdirilende 4,1 göterim ýokarlandy.
02
Statistika Europeanewropa Statistika Býurosy tarapyndan ýaýradylan maglumatlara görä, iýul aýynda ýewro zonasynyň ýaraşdyrylan CPI-i geçen ýyl bilen deňeşdirilende 5,3% ýokarlandy, bu öňki aýdaky 5.5% -den pesdi;Esasy inflýasiýa şol aýda iýun aýynda 5.5% derejesinde birneme ýokary galdy.Şu ýylyň iýun aýynda 19 ýurduň ýewro zonasyndaky bölek satuwy geçen ýyl bilen deňeşdirilende 1,4%, aýda bolsa 0,3% azaldy;EUB-ne agza 27 ýurduň bölek satuw söwdasy geçen ýyl bilen deňeşdirilende 1,6% azaldy we sarp edijiniň islegi ýokary inflýasiýa derejesi bilen peselmegini dowam etdirdi.
Iýun aýynda Gollandiýada egin-eşikleriň bölek satuwy geçen ýyl bilen deňeşdirilende 13,1% ýokarlandy;Fransiýada dokma, egin-eşik we deri önümleriniň öý sarp edilişi 4,8 milliard ýewro (takmynan 4,44 milliard ABŞ dollary) boldy, bu bolsa geçen ýyl bilen deňeşdirilende 3,8 göterim azaldy.
Tebigy gazyň we elektrik energiýasynyň bahasynyň peselmeginden Angliýanyň inflýasiýa derejesi iýul aýynda yzly-yzyna ikinji aýda 6,8 göterime çenli aşaklady.Iýul aýynda Angliýada bölek satuw söwdasynyň umumy ösüşi, ýygy-ýygydan ýagýan howa sebäpli 11 aýyň içinde iň pes nokadyna düşdi;Angliýada dokma, egin-eşik we aýakgap önümleriniň satuwy şol aýda 4,33 milliard funt sterlinge (takmynan 5,46 milliard ABŞ dollary) ýetdi, bu geçen ýyl bilen deňeşdirilende 4,3 göterim ýokarlandy we aýda 21 göterim azaldy.
03
Japanaponiýanyň inflýasiýasy şu ýylyň iýun aýynda ýokarlanmagyny dowam etdirdi, esasy iýmit CPI täze iýmit bilen deňeşdirilende 3,3% ýokarlandy, bu bolsa yzygiderli 22-nji aýyň ýokarlanmagydyr;Energiýa we täze iýmitleri hasaba almazdan, CPI geçen ýyl bilen deňeşdirilende 4,2% ýokarlandy we 40 ýylyň içinde iň ýokary derejä ýetdi.Şol aýda Japanaponiýanyň bölek satuw söwdasy geçen ýyl bilen deňeşdirilende 5,6% ýokarlandy;Dokma önümleriniň, egin-eşikleriň we esbaplaryň satuwy 694 milliard ýen (takmynan 4,74 milliard ABŞ dollary) boldy, aýda 6,3 göterim azaldy we ýyl bilen deňeşdirilende 2 göterim azaldy.
Türkiýanyň inflýasiýa derejesi iýun aýynda 38,21% -e düşdi, bu soňky 18 aýyň iň pes derejesi.Türkiye merkezi banky iýun aýynda inflýasiýanyň öňüni alyp biljek esasy göterim mukdaryny 8,5% -den 650 bal ýokarlandyryp, 15% -e çenli ýokarlandyrjakdygyny mälim etdi.Türkiýede dokma önümleriniň, egin-eşikleriň we aýakgaplaryň bölek satuwy ýyl bilen deňeşdirilende 19,9%, aýda 1,3% ýokarlandy.
Iýun aýynda Singapuryň umumy inflýasiýa derejesi 4,5% -e ýetdi, geçen aý 5.1% -den ep-esli haýallady, esasy inflýasiýa derejesi yzygiderli ikinji aýda 4.2% -e çenli aşaklady.Şol aýda Singapuryň egin-eşik we aýakgap bölek satuwy geçen ýyl bilen deňeşdirilende 4,7% ýokarlandy we aýda 0,3% azaldy.
Şu ýylyň iýul aýynda Hytaýyň CPI-i geçen aýda 0,2% peselmekden aýda 0,2% ýokarlandy.Şeýle-de bolsa, geçen ýylyň degişli döwründe ýokary bazanyň bolmagy sebäpli, geçen aýyň degişli döwri bilen deňeşdirilende 0,3% azaldy.Energiýa bahalarynyň soňraky ýokarlanmagy we azyk önümleriniň bahalarynyň durnuklaşmagy bilen, CPI oňyn ösüşe gaýdyp geler diýlip garaşylýar.Şol aýda Hytaýda bellenilen ululykdan egin-eşik, aýakgap, şlýapa, iňňe we dokma önümleriniň satuwy 96,1 milliard ýuana ýetdi, bu bolsa geçen ýyl bilen deňeşdirilende 2,3% ýokarlandy we aýda bir aý 22.38% azaldy.Hytaýda dokma we egin-eşik bölek satuwynyň ösüş depgini iýul aýynda haýallady, ýöne dikeldiş tendensiýasynyň dowam etmegine garaşylýar.
04
2023-nji ýylyň ikinji çärýeginde Awstraliýanyň CPI geçen ýyl bilen deňeşdirilende 6% ýokarlandy we 2021-nji ýylyň sentýabr aýyndan bäri iň pes çärýekleýin ösüş boldy. Iýun aýynda Awstraliýada egin-eşik, aýakgap we şahsy önümleriň bölek satuwy 2,9 milliard AUD-a ýetdi (takmynan ABŞ-nyň 1.87 milliard dollary), geçen ýyl bilen deňeşdirilende 1,6%, aýda bir aý 2,2% azaldy.
Täze Zelandiýada inflýasiýa derejesi şu ýylyň ikinji çärýeginde öňki çärýekdäki 6,7% -den 6% -e çenli peseldi.Aprel aýyndan iýun aýyna çenli Täze Zelandiýada egin-eşik, aýakgap we esbaplaryň bölek satuwy 1,24 milliard Täze Zelandiýa dollaryna (takmynan 730 million ABŞ dollary) ýetdi, bu bolsa geçen ýyl bilen deňeşdirilende 2,9 göterim, aýda bolsa 2,3 göterim ýokarlandy.
05
Günorta Amerika - Braziliýa
Iýun aýynda Braziliýanyň inflýasiýa derejesi 3,16% -e çenli peselmegini dowam etdirdi.Şol aýda Braziliýada matalaryň, egin-eşikleriň we aýakgaplaryň bölek satuwy aýda 1,4% ýokarlandy we geçen ýyl bilen deňeşdirilende 6,3% azaldy.
Afrika - Günorta Afrika
Şu ýylyň iýun aýynda azyk önümleriniň bahasynyň hasam peselmegi we benziniň we dizeliň bahasynyň ep-esli peselmegi sebäpli Günorta Afrikanyň inflýasiýa derejesi iki ýyldan gowrak wagtyň içinde iň pes derejä düşdi.Şol aýda Günorta Afrikada dokma, egin-eşik, aýakgap we deri önümleriniň bölek satuwy 15,48 milliard rand (takmynan 830 million ABŞ dollary) boldy, bu bolsa geçen ýyl bilen deňeşdirilende 5,8% ýokarlandy.
Iş wagty: 05-2023-nji sentýabr